تور گردشگری
گردشگری در ساوه
به ساوه خوش آمدید.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
پیشینه تاریخی ساوه
ساوه شهرستانی صنعتی و کشاورزی و دارای تاریخی کهن است که قدمت آن در برخی نقاط به چند هزار سال نیز می رسد و همین قدمت مثال‌زدنی ظرفیت‌های فراوان گردشگری را برای این شهرستان فراهم آورده است و آنچه در این مقال بدان پرداخته میشود معرفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بویژه برای اطلاع کسانی است که در تعطیلات تابستانی قصد سفر دارند.
گفته می شود که ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست. در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد. منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده است و علماء و مشاهیر زیادی در زمان‌های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیای مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند .
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم صلوات الله علیه آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب میشود.
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند.
مغول‌ها در سال 617 هجری قمری ساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی‌بن‌ملک شرف‌الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل کردند .
موقعیت جغرافیایی
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه، از غرب به استان همدان، از جنوب به شهرستان‌های تفرش و کمیجان و از شرق به استان قم محدود می شود. این شهرستان با مرکزیت شهر ساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد .
شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است .
گویش
زبان اصلی اكثريت نقاط روستایی شهر ساوه، زبان ترکی است، ولی فارسی تنها در شهر ساوه شهر مامونيه و در روستاهای آوه و الوسجرد، زبان اصلی مردم است و در ساير نقاط به‌عنوان زبان دوم با آن استفاده میشود؛ اما زبان كردی در روستای قره چای و شهر ساوه رواج دارد. زبان ارمنی فقط در روستاهای چناقچی بالا و لار ساوه رايج است. گويش الويری از مشتقات زبان پهلوی ميانه بوده و به گويش تاتی معروف است.
نامگذاری
ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌است.
ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.
گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.
جاذبه های دیدنی شهر ساوه
مسجد جامع ساوه
مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گرانبها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده بر روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.
گنبد چهار سوق
گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانیصنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.
امامزاده سید اسحاق
امامزاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امامزاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومتسلجوقیان و صفویه است. امامزاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.
مسجد سرخ
مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل میشود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.
دریاچه مصنوعی ساوه
دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است.
بام ساوه
بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدنسازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آبنما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.
پارک جنگلی شهید چمران ساوه
پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.
مجموعه تاریخی بازار ساوه
مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر میشود.
روستای گردشگری سامان
روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آنها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.
چشمه بالقلو
چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود.چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.
قلعه دختر ساوه
قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به جای مانده است.
شهر زیرزمینی آوه
شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.
آبشار هندس
آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب میشود.
دریاچه سد الغدیر
دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه بر روی رودخانه قره چای به منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همینطور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است.دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.
پل سرخده
پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته میشود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.
آبشار آقچه قلعه
آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.
قلعه آردمین
قلعه آردمین در پنجاه و شش کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد میشود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.
کلیسای چناچی علیا
کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، میشود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده میشود.
قلعه تاریخی الویر
قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.
غار آقداش
غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب میشود.
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصر به فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.
مشاهیر شهرستان ساوه
مشاهیر شهرستان ساوه Saveh Mashahir
سلمان ساوجی: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم قنری و هم عصر حافظ بوده‌است.
تیلیم خان: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ خورشیدی
ابوسعد آوی: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
ابوطاهر خاتونی: از شاعران دوران ملکشاه سلجوقی سلجوقی
ابوالفرج ساوجی: از نویسندگان و کُتاب آل بویه
افضل‌الدین ساوی: شاعر و فیلسوف قرن ششم قمری.
بهاءالدین ساوجی: از شاعران قرن هشتم قمری
فرخنده ساوجی: از شاعران قرن سیزدهم قمری
حسین بن روح نوبختی: سومین نایب خاص (سفیر) حجت بن حسن (مهدی) در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای آوه در نزدیکی شهر ساوه.
سید مرتضی عسکری پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
علامه تاج‌الدین آوی: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان ایلخانیان (قرن هفتم و هشتم قمری)
ملا صالح ساوجی: از علما دوران سلطان حسین صفوی (قرن دوازدهم قمری) است.
ابن سهلان ساوجی: فیلسوف و منطق‌دان
احمد غلامی: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
یوسف عادل شاه ساوی: مؤسس سلسله عادلشاهیان
شیخ جمال‌الدین ساوجی: مؤسس قلندریان فرقه‌ای از صوفیه.
سعدالدین ساوجی: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
عمادالدین ساوجی: دانشمند و وزیر خوارزمشاهیان
ابونصر آوی: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
حبیب‌الله ساوجی: از نقاشان زمان شاه عباس
سید احمدخان ساوه‌ای: خواننده دوران قاجار
ابوالفضل جلیلی: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
محسن محسنی‌نسب: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
فضا های سبز در شهرستان
اگر قصد اقامت در ساوه را ندارید فقط در گذر سفر از آن می گذرید و به دنبال جایی برای استراحت موقت نیاز دارید این پارک ها به شما پیشنهاد میشود:
پارک طالقانی (پارک شهر)
پارک ولیعصر
پارک جنگلی
دریاچه تفریحی امام خمینی رحمه الله علیه
اما اگر قصد اقامت در این شهرستان رادارید این اماکن برای استراحت به شما پیشنهاد میشود:
* هتل آزادی :
هتل آزادی در میدان آزادی ، ضلع شرقی شهرستان واقع است.
* هتل صدرا :
خیابان شهید مطهری، مطهری ۲۲
*هتل کاوه
ساوه - کیلومتر 90 اتوبان تهران ساوه - شهرک صنعتی بین المللی کاوه (20کیلومتر فاصله تا شهر ساوه )
سوغات ساوه فقط انار نیست .
اگر از اهالی ساوه بپرسید حتماً شمارا برای خرید بهترین انار به روستاهای نورعلی بیگ، سیلیگرد در نزدیکی غرب ساوه یا الوسجرد، لالایین، یل آباد و هلول در جنوب آن راهنمایی خواهد کرد.
ساوه غیر از میوه‌های خوشمزه‌اش همچون انار، یک سوغات اصیل و هنرمندانه هم دارد: گلیم و قالی ساوه باظرافت خاص و بافت ریز و مخمل نما شهرتی جهانی داشته است و دارد. شهری که در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در ایران به شمار می‌رفته است. در بازار ساوه می‌توانید سراغ شیرینی و غذاهای محلی شهر را هم بگیرید. ترخینه، نان قندی، نان‌پنجره‌ای، روح‌افزا و باسلوق، طعم سفر شما را شیرین‌تر می‌کند.
انار ساوه
قالی و گلیم ساوه
نان قندی
روح افزا
طالبی ساوه
انجیر خشک ساوه
شیره انگور ساو
رب انار ساوه
کشمش ساوه
باسلوق
معرفی آستان مقدس امامزادگان واقع در ساوه
سید علی اصغر علیه السلام خیابان طالقانی
سیدیحیی علیه السلام، خیابان طالقانی
سیدحسین علیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سیدبشیرعلیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سلطان اسماعیل علیه السلام،خیابان ولیعصرعجل الله فرجه الشریف
سید عبدالله علیه السلام واقع در جاده ساوه _قم،
سید اسماعیل و بی بی شرف خاتون علیهم السلام واقع در روستای یل آباد،
امامزاده سید هارون علیه السلام، روستای طراز ناهید
آشنایی با برخی از دسرها و غذاهای سنتی ساوه
غورابه ، نوشيدني سنتي روستاهاي ساوه
اين نوشيدني بطور سنتي در روستاهاي منطقه غرق آباد و نوبران شهرستان ساوه تهيه مي شود و طرز تهيه آن به شرح زير مي باشد:
ابتدا آب انگور به روش سنتي له كردن و فشردن گرفته مي شود ، سپس آب انگور بدست آمده را تا نزديك جوش حرارت مي دهند پس از صاف كردن مجددا” حرارت دادن را ادمه مي دهند تا شربت غورابه با قوام حدود شربت آلبالو بدست آيد از اين شربت در روزهاي گرم مخلوط با آب خنك استفاده مي شود.
باسلوق گرويي ( ساوه اي )
مواد مورد نياز :
آرد گندم شيره انگور گردو
طرز تهيه
آرد گندم را در شيره انگور رقيق حرارت داده تا پخته شده و محلول غليظي به دست آيد سپس گردو ها را نخ كرده و آنها را درون مايع غليظ كرده و در مي آورند و در معرض هواي آزاد به مدت 3 تا 4 دقيقه آويزان مي كنند تا كمي خشك شود و چندين بار همين كار را تكرار مي كنند تا مواد به گردوها چسبيده و بعد دوباره در معرض هواي آزاد قرار مي دهند تا كاملاً خشك شود.
***************************************************************
روح افزا ( شيريني ساوه )
مواد لازم :
مغز بادام آسياب شده 2 پيمانه
شكر 2 پيمانه
مغز پسته به ميزان دلخواه
شکررا با مقدار کم آب بطور ملایم تا قوام آمدن شكر حرارت دهيد بیاد سپس به مقدار دلخواه زعفران دم كرده اضافه كنيد تا رنگ مناسب بدست آيد. بعد از اینکه كمي خنک شد مغز را اضافه كنيد و خوب هم بزنيد مواد آماده شده را در يك سيني استيل به قطر 2-1 سانتيمتر پهن كنيد. مغز پسته را روي آن بپاشيد و پس از سرد شدن خمير را به شكل لوزي برش بزنيد
*******************************************************************
نقل گردو يا بادام
مواد لازم :
شكر 1 كيلوگرم
آب 1 ليوان
خلال بادام پسته و گردو
شكر با همراه يك ليوان آب بر روي حرارت مي گذارند تا زماني كه شكر قوام بيايد و بين دو انگشت كشيده شود سپس از روي حرارت برداشته ، بادام يا گردو و … را درون يك ظرف سيني مانند مي ريزند و مادامي كه شكر را كم كم و مداوم ( مثل آب شير سماور)به روي خلال ها مي ريزند سيني را تكان مي دهند تا يك دست شكر به همه مغز ها بچسبد
*******************************************************************
آش آلو ی ساوه ای
مواد لازم:
پیاز داغ 2 قاشق سوپ خوری
نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم
رب گوجه‌فرنگی 2 قاشق سوپ‌خوری
نخود 100 گرم
لوبیا چیتی 150 گرم
آلو بخارا 300 گرم
رشته آش 200 گرم
طرز تهیه:
پیاز خرد شده را در مقداری روغن مخصوص سرخ كردني تفت دهيد سپس ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را افزوده کمی تفت دهید.
سپس نخود و لوبیا را که از قبل خیسانده‌اید، به ظرف اضافه نمایید و حدود 2 لیتر آب روی آن بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا حبوبات پخته شود.
در ادامه آلوها را که یک ربع خیسانده‌اید، به آن بیفزایید و پس از گذشت 15 دقیقه، رشته آش را اضافه کنید.
پس از آن که رشته‌ها نرم و آش لعابدار شد، شعله را خاموش نمایید.
*******************************************************************
آش انار
مواد لازم :
عدس نصف پيمانه لوبيا قرمز نصف پيمانه جو1 پيمانه گوشت چرخ کرده 150 گرم پیاز چرخ کرده 1 عدد سبزیجات آشی معطر
آب انار 1 ليتر رب انار پيازداغ و نعناع داغ
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده و آب آن را عوض كنيد تا نفخ آن از بين برود.
حبوبات و جو را با مقداری آب روي حرارت قرار داده و كمي قبل از طبخ کامل بعد از اینکه آب آن در اثر جوش کاهش یافت و غلیظ شد 1 ليتر آب انار تازه به آن اضافه كرده تا زمانی که بجوشد سپس گوشت چرخ کرده و پیاز چرخ شده را با نمک و ادویه مخلوط کرده خوب ورز دهید سپس به شکل گلوله های ریز دراورده و درون آش بریزید در مرحله بعد کمی سبزیجات معطر آشی و پیاز داغ در آن ریخته تا به اصطلاح جا بيفتد. سپس پياز داغ، نعناع داغ ، سير داغ و رب انار را براي تزئين روي آن بريزيد
*******************************************************************
دملمه
مواد مورد نياز :
برنج لوبيا چشم بلبلي سيب زميني
پياز رشته پلويي برگه زردآلو ، گردو
طرز تهيه :
برنج را آبكش كرده، لوبيا چشم بلبلي را با ادويه و مقدار كمي رب گوجه و نمك پخته ، بادمجان هاي سرخ شده را به صورت حلقه اي خرد كرده ، سيب زميني خام را نگيني كرده و به همراه رشته پلويي و برگه زرد آلو و گردو لا به لاي برنج مي ريزيم و برنج را دم مي كنيم
*******************************************************************
آش جوي ساوه اي
مواد لازم :
جو: 2 پيمانه عدس :1 پيمانه ماش 0.5 پيمانه لوبيا قرمز: 1 پيمانه
نمك و زردچوبه : به ميزان لازم مغز گردو: نصف پيمانه پياز : 1 عدد بزرگ
طرز تهيه :
ابتدا حبوبات را بعد از پاك كردن ، خيس مي كنيم تا مقداري از نفخ آن گرفته شود.سپس حبوبات و جو را با هم داخل ظرف مورد نظر ريخته روي حرارت مي گذاريم .بعد از به جوش آمدن، حرارت آن را كم مي كنيم تا آرام آرام بجوشد. بعد از پختن آنها را مي كوبيم و دوباره روي حرارت مي گذاريم تا جا بيفتد و در انتها پياز سرخ شده و مغز گردو را براي تزئين روي آش مي ريزيم.
*******************************************************************
قوزاشكنه
مواد لازم :
نخود لوبيا عدس چغندر گردو آلو خشك برگه زردآلو
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده تا نفخ آن گرفته شود سپس حبوبات را پخته و بعد به اشكنه، چغندر ،آلوخشك ، برگه زردآلو و پودر گردو را اضافه كرده را پخته شوند اين غذا آبكي مي باشد و بعد از طبخ اين غذا را با كمي نان سرو مي كنند
*******************************************************************
اشكنه
پياز 1 عدد متوسط سيب زميني 2 عدد متوسط گوجه فرنگي 2 عدد متوسط رب گوجه فرنگي 1 قاشق غذاخوري
تخم مرغ 4 عدد نمك ادويه و فلفل به مقدار لازم سبزيجات خشك معطر
طرز تهيه :
پياز خرد شده را درون روغن سرخ كرده سيب زميني و گوجه را نيز خرد كرده و به پياز مي افزاييم و كمي در روغن تفت مي دهيم سپس ادويه و سبزيجات معطر را نيز اضافه كرده و آب را روي آن مي ريزيم بعد از جوش آمدن آب تخم مرغ ها يكي يكي در قابلمه مي ريزيم تا شبيه گل شوند.
*******************************************************************
.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
پیشینه تاریخی ساوه
ساوه شهرستانی صنعتی و کشاورزی و دارای تاریخی کهن است که قدمت آن در برخی نقاط به چند هزار سال نیز می رسد و همین قدمت مثال‌زدنی ظرفیت‌های فراوان گردشگری را برای این شهرستان فراهم آورده است و آنچه در این مقال بدان پرداخته میشود معرفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بویژه برای اطلاع کسانی است که در تعطیلات تابستانی قصد سفر دارند.
گفته می شود که ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست. در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد. منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده است و علماء و مشاهیر زیادی در زمان‌های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیای مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند .
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم صلوات الله علیه آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب میشود.
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند.
مغول‌ها در سال 617 هجری قمری ساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی‌بن‌ملک شرف‌الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل کردند .
موقعیت جغرافیایی
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه، از غرب به استان همدان، از جنوب به شهرستان‌های تفرش و کمیجان و از شرق به استان قم محدود می شود. این شهرستان با مرکزیت شهر ساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد .
شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است .
گویش
زبان اصلی اكثريت نقاط روستایی شهر ساوه، زبان ترکی است، ولی فارسی تنها در شهر ساوه شهر مامونيه و در روستاهای آوه و الوسجرد، زبان اصلی مردم است و در ساير نقاط به‌عنوان زبان دوم با آن استفاده میشود؛ اما زبان كردی در روستای قره چای و شهر ساوه رواج دارد. زبان ارمنی فقط در روستاهای چناقچی بالا و لار ساوه رايج است. گويش الويری از مشتقات زبان پهلوی ميانه بوده و به گويش تاتی معروف است.
نامگذاری
ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌است.
ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.
گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.
جاذبه های دیدنی شهر ساوه
مسجد جامع ساوه
مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گرانبها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده بر روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.
گنبد چهار سوق
گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانیصنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.
امامزاده سید اسحاق
امامزاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امامزاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومتسلجوقیان و صفویه است. امامزاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.
مسجد سرخ
مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل میشود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.
دریاچه مصنوعی ساوه
دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است.
بام ساوه
بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدنسازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آبنما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.
پارک جنگلی شهید چمران ساوه
پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.
مجموعه تاریخی بازار ساوه
مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر میشود.
روستای گردشگری سامان
روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آنها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.
چشمه بالقلو
چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود.چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.
قلعه دختر ساوه
قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به جای مانده است.
شهر زیرزمینی آوه
شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.
آبشار هندس
آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب میشود.
دریاچه سد الغدیر
دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه بر روی رودخانه قره چای به منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همینطور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است.دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.
پل سرخده
پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته میشود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.
آبشار آقچه قلعه
آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.
قلعه آردمین
قلعه آردمین در پنجاه و شش کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد میشود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.
کلیسای چناچی علیا
کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، میشود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده میشود.
قلعه تاریخی الویر
قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.
غار آقداش
غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب میشود.
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصر به فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.
مشاهیر شهرستان ساوه
مشاهیر شهرستان ساوه Saveh Mashahir
سلمان ساوجی: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم قنری و هم عصر حافظ بوده‌است.
تیلیم خان: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ خورشیدی
ابوسعد آوی: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
ابوطاهر خاتونی: از شاعران دوران ملکشاه سلجوقی سلجوقی
ابوالفرج ساوجی: از نویسندگان و کُتاب آل بویه
افضل‌الدین ساوی: شاعر و فیلسوف قرن ششم قمری.
بهاءالدین ساوجی: از شاعران قرن هشتم قمری
فرخنده ساوجی: از شاعران قرن سیزدهم قمری
حسین بن روح نوبختی: سومین نایب خاص (سفیر) حجت بن حسن (مهدی) در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای آوه در نزدیکی شهر ساوه.
سید مرتضی عسکری پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
علامه تاج‌الدین آوی: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان ایلخانیان (قرن هفتم و هشتم قمری)
ملا صالح ساوجی: از علما دوران سلطان حسین صفوی (قرن دوازدهم قمری) است.
ابن سهلان ساوجی: فیلسوف و منطق‌دان
احمد غلامی: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
یوسف عادل شاه ساوی: مؤسس سلسله عادلشاهیان
شیخ جمال‌الدین ساوجی: مؤسس قلندریان فرقه‌ای از صوفیه.
سعدالدین ساوجی: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
عمادالدین ساوجی: دانشمند و وزیر خوارزمشاهیان
ابونصر آوی: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
حبیب‌الله ساوجی: از نقاشان زمان شاه عباس
سید احمدخان ساوه‌ای: خواننده دوران قاجار
ابوالفضل جلیلی: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
محسن محسنی‌نسب: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
فضا های سبز در شهرستان
اگر قصد اقامت در ساوه را ندارید فقط در گذر سفر از آن می گذرید و به دنبال جایی برای استراحت موقت نیاز دارید این پارک ها به شما پیشنهاد میشود:
پارک طالقانی (پارک شهر)
پارک ولیعصر
پارک جنگلی
دریاچه تفریحی امام خمینی رحمه الله علیه
اما اگر قصد اقامت در این شهرستان رادارید این اماکن برای استراحت به شما پیشنهاد میشود:
* هتل آزادی :
هتل آزادی در میدان آزادی ، ضلع شرقی شهرستان واقع است.
* هتل صدرا :
خیابان شهید مطهری، مطهری ۲۲
*هتل کاوه
ساوه - کیلومتر 90 اتوبان تهران ساوه - شهرک صنعتی بین المللی کاوه (20کیلومتر فاصله تا شهر ساوه )
سوغات ساوه فقط انار نیست .
اگر از اهالی ساوه بپرسید حتماً شمارا برای خرید بهترین انار به روستاهای نورعلی بیگ، سیلیگرد در نزدیکی غرب ساوه یا الوسجرد، لالایین، یل آباد و هلول در جنوب آن راهنمایی خواهد کرد.
ساوه غیر از میوه‌های خوشمزه‌اش همچون انار، یک سوغات اصیل و هنرمندانه هم دارد: گلیم و قالی ساوه باظرافت خاص و بافت ریز و مخمل نما شهرتی جهانی داشته است و دارد. شهری که در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در ایران به شمار می‌رفته است. در بازار ساوه می‌توانید سراغ شیرینی و غذاهای محلی شهر را هم بگیرید. ترخینه، نان قندی، نان‌پنجره‌ای، روح‌افزا و باسلوق، طعم سفر شما را شیرین‌تر می‌کند.
انار ساوه
قالی و گلیم ساوه
نان قندی
روح افزا
طالبی ساوه
انجیر خشک ساوه
شیره انگور ساوه
رب انار ساوه
کشمش ساوه
باسلوق
معرفی آستان مقدس امامزادگان واقع در ساوه
سید علی اصغر علیه السلام خیابان طالقانی
سیدیحیی علیه السلام، خیابان طالقانی
سیدحسین علیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سیدبشیرعلیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سلطان اسماعیل علیه السلام،خیابان ولیعصرعجل الله فرجه الشریف
سید عبدالله علیه السلام واقع در جاده ساوه _قم،
سید اسماعیل و بی بی شرف خاتون علیهم السلام واقع در روستای یل آباد،
امامزاده سید هارون علیه السلام، روستای طراز ناهید
آشنایی با برخی از دسرها و غذاهای سنتی ساوه
غورابه ، نوشيدني سنتي روستاهاي ساوه
اين نوشيدني بطور سنتي در روستاهاي منطقه غرق آباد و نوبران شهرستان ساوه تهيه مي شود و طرز تهيه آن به شرح زير مي باشد:
ابتدا آب انگور به روش سنتي له كردن و فشردن گرفته مي شود ، سپس آب انگور بدست آمده را تا نزديك جوش حرارت مي دهند پس از صاف كردن مجددا” حرارت دادن را ادمه مي دهند تا شربت غورابه با قوام حدود شربت آلبالو بدست آيد از اين شربت در روزهاي گرم مخلوط با آب خنك استفاده مي شود.
باسلوق گرويي ( ساوه اي )
مواد مورد نياز :
آرد گندم شيره انگور گردو
طرز تهيه
آرد گندم را در شيره انگور رقيق حرارت داده تا پخته شده و محلول غليظي به دست آيد سپس گردو ها را نخ كرده و آنها را درون مايع غليظ كرده و در مي آورند و در معرض هواي آزاد به مدت 3 تا 4 دقيقه آويزان مي كنند تا كمي خشك شود و چندين بار همين كار را تكرار مي كنند تا مواد به گردوها چسبيده و بعد دوباره در معرض هواي آزاد قرار مي دهند تا كاملاً خشك شود.
***************************************************************
روح افزا ( شيريني ساوه )
مواد لازم :
مغز بادام آسياب شده 2 پيمانه
شكر 2 پيمانه
مغز پسته به ميزان دلخواه
شکررا با مقدار کم آب بطور ملایم تا قوام آمدن شكر حرارت دهيد بیاد سپس به مقدار دلخواه زعفران دم كرده اضافه كنيد تا رنگ مناسب بدست آيد. بعد از اینکه كمي خنک شد مغز را اضافه كنيد و خوب هم بزنيد مواد آماده شده را در يك سيني استيل به قطر 2-1 سانتيمتر پهن كنيد. مغز پسته را روي آن بپاشيد و پس از سرد شدن خمير را به شكل لوزي برش بزنيد
*******************************************************************
نقل گردو يا بادام
مواد لازم :
شكر 1 كيلوگرم
آب 1 ليوان
خلال بادام پسته و گردو
شكر با همراه يك ليوان آب بر روي حرارت مي گذارند تا زماني كه شكر قوام بيايد و بين دو انگشت كشيده شود سپس از روي حرارت برداشته ، بادام يا گردو و … را درون يك ظرف سيني مانند مي ريزند و مادامي كه شكر را كم كم و مداوم ( مثل آب شير سماور)به روي خلال ها مي ريزند سيني را تكان مي دهند تا يك دست شكر به همه مغز ها بچسبد
*******************************************************************
آش آلو ی ساوه ای
مواد لازم:
پیاز داغ 2 قاشق سوپ خوری
نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم
رب گوجه‌فرنگی 2 قاشق سوپ‌خوری
نخود 100 گرم
لوبیا چیتی 150 گرم
آلو بخارا 300 گرم
رشته آش 200 گرم
طرز تهیه:
پیاز خرد شده را در مقداری روغن مخصوص سرخ كردني تفت دهيد سپس ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را افزوده کمی تفت دهید.
سپس نخود و لوبیا را که از قبل خیسانده‌اید، به ظرف اضافه نمایید و حدود 2 لیتر آب روی آن بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا حبوبات پخته شود.
در ادامه آلوها را که یک ربع خیسانده‌اید، به آن بیفزایید و پس از گذشت 15 دقیقه، رشته آش را اضافه کنید.
پس از آن که رشته‌ها نرم و آش لعابدار شد، شعله را خاموش نمایید.
*******************************************************************
آش انار
مواد لازم :
عدس نصف پيمانه لوبيا قرمز نصف پيمانه جو1 پيمانه گوشت چرخ کرده 150 گرم پیاز چرخ کرده 1 عدد سبزیجات آشی معطر
آب انار 1 ليتر رب انار پيازداغ و نعناع داغ
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده و آب آن را عوض كنيد تا نفخ آن از بين برود.
حبوبات و جو را با مقداری آب روي حرارت قرار داده و كمي قبل از طبخ کامل بعد از اینکه آب آن در اثر جوش کاهش یافت و غلیظ شد 1 ليتر آب انار تازه به آن اضافه كرده تا زمانی که بجوشد سپس گوشت چرخ کرده و پیاز چرخ شده را با نمک و ادویه مخلوط کرده خوب ورز دهید سپس به شکل گلوله های ریز دراورده و درون آش بریزید در مرحله بعد کمی سبزیجات معطر آشی و پیاز داغ در آن ریخته تا به اصطلاح جا بيفتد. سپس پياز داغ، نعناع داغ ، سير داغ و رب انار را براي تزئين روي آن بريزيد
*******************************************************************
دملمه
مواد مورد نياز :
برنج لوبيا چشم بلبلي سيب زميني
پياز رشته پلويي برگه زردآلو ، گردو
طرز تهيه :
برنج را آبكش كرده، لوبيا چشم بلبلي را با ادويه و مقدار كمي رب گوجه و نمك پخته ، بادمجان هاي سرخ شده را به صورت حلقه اي خرد كرده ، سيب زميني خام را نگيني كرده و به همراه رشته پلويي و برگه زرد آلو و گردو لا به لاي برنج مي ريزيم و برنج را دم مي كنيم
*******************************************************************
آش جوي ساوه اي
مواد لازم :
جو: 2 پيمانه عدس :1 پيمانه ماش 0.5 پيمانه لوبيا قرمز: 1 پيمانه
نمك و زردچوبه : به ميزان لازم مغز گردو: نصف پيمانه پياز : 1 عدد بزرگ
طرز تهيه :
ابتدا حبوبات را بعد از پاك كردن ، خيس مي كنيم تا مقداري از نفخ آن گرفته شود.سپس حبوبات و جو را با هم داخل ظرف مورد نظر ريخته روي حرارت مي گذاريم .بعد از به جوش آمدن، حرارت آن را كم مي كنيم تا آرام آرام بجوشد. بعد از پختن آنها را مي كوبيم و دوباره روي حرارت مي گذاريم تا جا بيفتد و در انتها پياز سرخ شده و مغز گردو را براي تزئين روي آش مي ريزيم.
*******************************************************************
قوزاشكنه
مواد لازم :
نخود لوبيا عدس چغندر گردو آلو خشك برگه زردآلو
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده تا نفخ آن گرفته شود سپس حبوبات را پخته و بعد به اشكنه، چغندر ،آلوخشك ، برگه زردآلو و پودر گردو را اضافه كرده را پخته شوند اين غذا آبكي مي باشد و بعد از طبخ اين غذا را با كمي نان سرو مي كنند
*******************************************************************
اشكنه
پياز 1 عدد متوسط سيب زميني 2 عدد متوسط گوجه فرنگي 2 عدد متوسط رب گوجه فرنگي 1 قاشق غذاخوري
تخم مرغ 4 عدد نمك ادويه و فلفل به مقدار لازم سبزيجات خشك معطر
طرز تهيه :
پياز خرد شده را درون روغن سرخ كرده سيب زميني و گوجه را نيز خرد كرده و به پياز مي افزاييم و كمي در روغن تفت مي دهيم سپس ادويه و سبزيجات معطر را نيز اضافه كرده و آب را روي آن مي ريزيم بعد از جوش آمدن آب تخم مرغ ها يكي يكي در قابلمه مي ريزيم تا شبيه گل شوند.
*******************************************************************
گردشگری
.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
پیشینه تاریخی ساوه
ساوه شهرستانی صنعتی و کشاورزی و دارای تاریخی کهن است که قدمت آن در برخی نقاط به چند هزار سال نیز می رسد و همین قدمت مثال‌زدنی ظرفیت‌های فراوان گردشگری را برای این شهرستان فراهم آورده است و آنچه در این مقال بدان پرداخته میشود معرفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بویژه برای اطلاع کسانی است که در تعطیلات تابستانی قصد سفر دارند.
گفته می شود که ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست. در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد. منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده است و علماء و مشاهیر زیادی در زمان‌های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیای مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند .
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم صلوات الله علیه آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب میشود.
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند.
مغول‌ها در سال 617 هجری قمری ساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی‌بن‌ملک شرف‌الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل کردند .
موقعیت جغرافیایی
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه، از غرب به استان همدان، از جنوب به شهرستان‌های تفرش و کمیجان و از شرق به استان قم محدود می شود. این شهرستان با مرکزیت شهر ساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد .
شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است .
گویش
زبان اصلی اكثريت نقاط روستایی شهر ساوه، زبان ترکی است، ولی فارسی تنها در شهر ساوه شهر مامونيه و در روستاهای آوه و الوسجرد، زبان اصلی مردم است و در ساير نقاط به‌عنوان زبان دوم با آن استفاده میشود؛ اما زبان كردی در روستای قره چای و شهر ساوه رواج دارد. زبان ارمنی فقط در روستاهای چناقچی بالا و لار ساوه رايج است. گويش الويری از مشتقات زبان پهلوی ميانه بوده و به گويش تاتی معروف است.
نامگذاری
ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌است.
ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.
گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.
جاذبه های دیدنی شهر ساوه
مسجد جامع ساوه
مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گرانبها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده بر روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.
گنبد چهار سوق
گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانیصنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.
امامزاده سید اسحاق
امامزاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امامزاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومتسلجوقیان و صفویه است. امامزاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.
مسجد سرخ
مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل میشود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.
دریاچه مصنوعی ساوه
دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است.
بام ساوه
بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدنسازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آبنما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.
پارک جنگلی شهید چمران ساوه
پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.
مجموعه تاریخی بازار ساوه
مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر میشود.
روستای گردشگری سامان
روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آنها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.
چشمه بالقلو
چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود.چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.
قلعه دختر ساوه
قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به جای مانده است.
شهر زیرزمینی آوه
شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.
آبشار هندس
آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب میشود.
دریاچه سد الغدیر
دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه بر روی رودخانه قره چای به منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همینطور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است.دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.
پل سرخده
پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته میشود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.
آبشار آقچه قلعه
آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.
قلعه آردمین
قلعه آردمین در پنجاه و شش کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد میشود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.
کلیسای چناچی علیا
کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، میشود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده میشود.
قلعه تاریخی الویر
قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.
غار آقداش
غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب میشود.
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصر به فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.
مشاهیر شهرستان ساوه
مشاهیر شهرستان ساوه Saveh Mashahir
سلمان ساوجی: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم قنری و هم عصر حافظ بوده‌است.
تیلیم خان: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ خورشیدی
ابوسعد آوی: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
ابوطاهر خاتونی: از شاعران دوران ملکشاه سلجوقی سلجوقی
ابوالفرج ساوجی: از نویسندگان و کُتاب آل بویه
افضل‌الدین ساوی: شاعر و فیلسوف قرن ششم قمری.
بهاءالدین ساوجی: از شاعران قرن هشتم قمری
فرخنده ساوجی: از شاعران قرن سیزدهم قمری
حسین بن روح نوبختی: سومین نایب خاص (سفیر) حجت بن حسن (مهدی) در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای آوه در نزدیکی شهر ساوه.
سید مرتضی عسکری پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
علامه تاج‌الدین آوی: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان ایلخانیان (قرن هفتم و هشتم قمری)
ملا صالح ساوجی: از علما دوران سلطان حسین صفوی (قرن دوازدهم قمری) است.
ابن سهلان ساوجی: فیلسوف و منطق‌دان
احمد غلامی: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
یوسف عادل شاه ساوی: مؤسس سلسله عادلشاهیان
شیخ جمال‌الدین ساوجی: مؤسس قلندریان فرقه‌ای از صوفیه.
سعدالدین ساوجی: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
عمادالدین ساوجی: دانشمند و وزیر خوارزمشاهیان
ابونصر آوی: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
حبیب‌الله ساوجی: از نقاشان زمان شاه عباس
سید احمدخان ساوه‌ای: خواننده دوران قاجار
ابوالفضل جلیلی: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
محسن محسنی‌نسب: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
فضا های سبز در شهرستان
اگر قصد اقامت در ساوه را ندارید فقط در گذر سفر از آن می گذرید و به دنبال جایی برای استراحت موقت نیاز دارید این پارک ها به شما پیشنهاد میشود:
پارک طالقانی (پارک شهر)
پارک ولیعصر
پارک جنگلی
دریاچه تفریحی امام خمینی رحمه الله علیه
اما اگر قصد اقامت در این شهرستان رادارید این اماکن برای استراحت به شما پیشنهاد میشود:
* هتل آزادی :
هتل آزادی در میدان آزادی ، ضلع شرقی شهرستان واقع است.
* هتل صدرا :
خیابان شهید مطهری، مطهری ۲۲
*هتل کاوه
ساوه - کیلومتر 90 اتوبان تهران ساوه - شهرک صنعتی بین المللی کاوه (20کیلومتر فاصله تا شهر ساوه )
سوغات ساوه فقط انار نیست .
اگر از اهالی ساوه بپرسید حتماً شمارا برای خرید بهترین انار به روستاهای نورعلی بیگ، سیلیگرد در نزدیکی غرب ساوه یا الوسجرد، لالایین، یل آباد و هلول در جنوب آن راهنمایی خواهد کرد.
ساوه غیر از میوه‌های خوشمزه‌اش همچون انار، یک سوغات اصیل و هنرمندانه هم دارد: گلیم و قالی ساوه باظرافت خاص و بافت ریز و مخمل نما شهرتی جهانی داشته است و دارد. شهری که در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در ایران به شمار می‌رفته است. در بازار ساوه می‌توانید سراغ شیرینی و غذاهای محلی شهر را هم بگیرید. ترخینه، نان قندی، نان‌پنجره‌ای، روح‌افزا و باسلوق، طعم سفر شما را شیرین‌تر می‌کند.
انار ساوه
قالی و گلیم ساوه
نان قندی
روح افزا
طالبی ساوه
انجیر خشک ساوه
شیره انگور ساوه
رب انار ساوه
کشمش ساوه
باسلوق
معرفی آستان مقدس امامزادگان واقع در ساوه
سید علی اصغر علیه السلام خیابان طالقانی
سیدیحیی علیه السلام، خیابان طالقانی
سیدحسین علیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سیدبشیرعلیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سلطان اسماعیل علیه السلام،خیابان ولیعصرعجل الله فرجه الشریف
سید عبدالله علیه السلام واقع در جاده ساوه _قم،
سید اسماعیل و بی بی شرف خاتون علیهم السلام واقع در روستای یل آباد،
امامزاده سید هارون علیه السلام، روستای طراز ناهید
آشنایی با برخی از دسرها و غذاهای سنتی ساوه
غورابه ، نوشيدني سنتي روستاهاي ساوه
اين نوشيدني بطور سنتي در روستاهاي منطقه غرق آباد و نوبران شهرستان ساوه تهيه مي شود و طرز تهيه آن به شرح زير مي باشد:
ابتدا آب انگور به روش سنتي له كردن و فشردن گرفته مي شود ، سپس آب انگور بدست آمده را تا نزديك جوش حرارت مي دهند پس از صاف كردن مجددا” حرارت دادن را ادمه مي دهند تا شربت غورابه با قوام حدود شربت آلبالو بدست آيد از اين شربت در روزهاي گرم مخلوط با آب خنك استفاده مي شود.
باسلوق گرويي ( ساوه اي )
مواد مورد نياز :
آرد گندم شيره انگور گردو
طرز تهيه
آرد گندم را در شيره انگور رقيق حرارت داده تا پخته شده و محلول غليظي به دست آيد سپس گردو ها را نخ كرده و آنها را درون مايع غليظ كرده و در مي آورند و در معرض هواي آزاد به مدت 3 تا 4 دقيقه آويزان مي كنند تا كمي خشك شود و چندين بار همين كار را تكرار مي كنند تا مواد به گردوها چسبيده و بعد دوباره در معرض هواي آزاد قرار مي دهند تا كاملاً خشك شود.
***************************************************************
روح افزا ( شيريني ساوه )
مواد لازم :
مغز بادام آسياب شده 2 پيمانه
شكر 2 پيمانه
مغز پسته به ميزان دلخواه
شکررا با مقدار کم آب بطور ملایم تا قوام آمدن شكر حرارت دهيد بیاد سپس به مقدار دلخواه زعفران دم كرده اضافه كنيد تا رنگ مناسب بدست آيد. بعد از اینکه كمي خنک شد مغز را اضافه كنيد و خوب هم بزنيد مواد آماده شده را در يك سيني استيل به قطر 2-1 سانتيمتر پهن كنيد. مغز پسته را روي آن بپاشيد و پس از سرد شدن خمير را به شكل لوزي برش بزنيد
*******************************************************************
نقل گردو يا بادام
مواد لازم :
شكر 1 كيلوگرم
آب 1 ليوان
خلال بادام پسته و گردو
شكر با همراه يك ليوان آب بر روي حرارت مي گذارند تا زماني كه شكر قوام بيايد و بين دو انگشت كشيده شود سپس از روي حرارت برداشته ، بادام يا گردو و … را درون يك ظرف سيني مانند مي ريزند و مادامي كه شكر را كم كم و مداوم ( مثل آب شير سماور)به روي خلال ها مي ريزند سيني را تكان مي دهند تا يك دست شكر به همه مغز ها بچسبد
*******************************************************************
آش آلو ی ساوه ای
مواد لازم:
پیاز داغ 2 قاشق سوپ خوری
نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم
رب گوجه‌فرنگی 2 قاشق سوپ‌خوری
نخود 100 گرم
لوبیا چیتی 150 گرم
آلو بخارا 300 گرم
رشته آش 200 گرم
طرز تهیه:
پیاز خرد شده را در مقداری روغن مخصوص سرخ كردني تفت دهيد سپس ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را افزوده کمی تفت دهید.
سپس نخود و لوبیا را که از قبل خیسانده‌اید، به ظرف اضافه نمایید و حدود 2 لیتر آب روی آن بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا حبوبات پخته شود.
در ادامه آلوها را که یک ربع خیسانده‌اید، به آن بیفزایید و پس از گذشت 15 دقیقه، رشته آش را اضافه کنید.
پس از آن که رشته‌ها نرم و آش لعابدار شد، شعله را خاموش نمایید.
*******************************************************************
آش انار
مواد لازم :
عدس نصف پيمانه لوبيا قرمز نصف پيمانه جو1 پيمانه گوشت چرخ کرده 150 گرم پیاز چرخ کرده 1 عدد سبزیجات آشی معطر
آب انار 1 ليتر رب انار پيازداغ و نعناع داغ
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده و آب آن را عوض كنيد تا نفخ آن از بين برود.
حبوبات و جو را با مقداری آب روي حرارت قرار داده و كمي قبل از طبخ کامل بعد از اینکه آب آن در اثر جوش کاهش یافت و غلیظ شد 1 ليتر آب انار تازه به آن اضافه كرده تا زمانی که بجوشد سپس گوشت چرخ کرده و پیاز چرخ شده را با نمک و ادویه مخلوط کرده خوب ورز دهید سپس به شکل گلوله های ریز دراورده و درون آش بریزید در مرحله بعد کمی سبزیجات معطر آشی و پیاز داغ در آن ریخته تا به اصطلاح جا بيفتد. سپس پياز داغ، نعناع داغ ، سير داغ و رب انار را براي تزئين روي آن بريزيد
*******************************************************************
دملمه
مواد مورد نياز :
برنج لوبيا چشم بلبلي سيب زميني
پياز رشته پلويي برگه زردآلو ، گردو
طرز تهيه :
برنج را آبكش كرده، لوبيا چشم بلبلي را با ادويه و مقدار كمي رب گوجه و نمك پخته ، بادمجان هاي سرخ شده را به صورت حلقه اي خرد كرده ، سيب زميني خام را نگيني كرده و به همراه رشته پلويي و برگه زرد آلو و گردو لا به لاي برنج مي ريزيم و برنج را دم مي كنيم
*******************************************************************
آش جوي ساوه اي
مواد لازم :
جو: 2 پيمانه عدس :1 پيمانه ماش 0.5 پيمانه لوبيا قرمز: 1 پيمانه
نمك و زردچوبه : به ميزان لازم مغز گردو: نصف پيمانه پياز : 1 عدد بزرگ
طرز تهيه :
ابتدا حبوبات را بعد از پاك كردن ، خيس مي كنيم تا مقداري از نفخ آن گرفته شود.سپس حبوبات و جو را با هم داخل ظرف مورد نظر ريخته روي حرارت مي گذاريم .بعد از به جوش آمدن، حرارت آن را كم مي كنيم تا آرام آرام بجوشد. بعد از پختن آنها را مي كوبيم و دوباره روي حرارت مي گذاريم تا جا بيفتد و در انتها پياز سرخ شده و مغز گردو را براي تزئين روي آش مي ريزيم.
*******************************************************************
قوزاشكنه
مواد لازم :
نخود لوبيا عدس چغندر گردو آلو خشك برگه زردآلو
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده تا نفخ آن گرفته شود سپس حبوبات را پخته و بعد به اشكنه، چغندر ،آلوخشك ، برگه زردآلو و پودر گردو را اضافه كرده را پخته شوند اين غذا آبكي مي باشد و بعد از طبخ اين غذا را با كمي نان سرو مي كنند
*******************************************************************
اشكنه
پياز 1 عدد متوسط سيب زميني 2 عدد متوسط گوجه فرنگي 2 عدد متوسط رب گوجه فرنگي 1 قاشق غذاخوري
تخم مرغ 4 عدد نمك ادويه و فلفل به مقدار لازم سبزيجات خشك معطر
طرز تهيه :
پياز خرد شده را درون روغن سرخ كرده سيب زميني و گوجه را نيز خرد كرده و به پياز مي افزاييم و كمي در روغن تفت مي دهيم سپس ادويه و سبزيجات معطر را نيز اضافه كرده و آب را روي آن مي ريزيم بعد از جوش آمدن آب تخم مرغ ها يكي يكي در قابلمه مي ريزيم تا شبيه گل شوند.
*******************************************************************
گردشگری
.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
پیشینه تاریخی ساوه
ساوه شهرستانی صنعتی و کشاورزی و دارای تاریخی کهن است که قدمت آن در برخی نقاط به چند هزار سال نیز می رسد و همین قدمت مثال‌زدنی ظرفیت‌های فراوان گردشگری را برای این شهرستان فراهم آورده است و آنچه در این مقال بدان پرداخته میشود معرفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بویژه برای اطلاع کسانی است که در تعطیلات تابستانی قصد سفر دارند.
گفته می شود که ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست. در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد. منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده است و علماء و مشاهیر زیادی در زمان‌های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیای مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند .
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم صلوات الله علیه آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب میشود.
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند.
مغول‌ها در سال 617 هجری قمری ساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی‌بن‌ملک شرف‌الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل کردند .
موقعیت جغرافیایی
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه، از غرب به استان همدان، از جنوب به شهرستان‌های تفرش و کمیجان و از شرق به استان قم محدود می شود. این شهرستان با مرکزیت شهر ساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد .
شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است .
گویش
زبان اصلی اكثريت نقاط روستایی شهر ساوه، زبان ترکی است، ولی فارسی تنها در شهر ساوه شهر مامونيه و در روستاهای آوه و الوسجرد، زبان اصلی مردم است و در ساير نقاط به‌عنوان زبان دوم با آن استفاده میشود؛ اما زبان كردی در روستای قره چای و شهر ساوه رواج دارد. زبان ارمنی فقط در روستاهای چناقچی بالا و لار ساوه رايج است. گويش الويری از مشتقات زبان پهلوی ميانه بوده و به گويش تاتی معروف است.
نامگذاری
ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌است.
ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.
گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.
جاذبه های دیدنی شهر ساوه
مسجد جامع ساوه
مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گرانبها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده بر روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.
گنبد چهار سوق
گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانیصنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.
امامزاده سید اسحاق
امامزاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امامزاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومتسلجوقیان و صفویه است. امامزاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.
مسجد سرخ
مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل میشود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.
دریاچه مصنوعی ساوه
دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است.
بام ساوه
بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدنسازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آبنما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.
پارک جنگلی شهید چمران ساوه
پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.
مجموعه تاریخی بازار ساوه
مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر میشود.
روستای گردشگری سامان
روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آنها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.
چشمه بالقلو
چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود.چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.
قلعه دختر ساوه
قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به جای مانده است.
شهر زیرزمینی آوه
شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.
آبشار هندس
آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب میشود.
دریاچه سد الغدیر
دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه بر روی رودخانه قره چای به منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همینطور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است.دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.
پل سرخده
پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته میشود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.
آبشار آقچه قلعه
آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.
قلعه آردمین
قلعه آردمین در پنجاه و شش کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد میشود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.
کلیسای چناچی علیا
کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، میشود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده میشود.
قلعه تاریخی الویر
قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.
غار آقداش
غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب میشود.
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصر به فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.
مشاهیر شهرستان ساوه
مشاهیر شهرستان ساوه Saveh Mashahir
سلمان ساوجی: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم قنری و هم عصر حافظ بوده‌است.
تیلیم خان: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ خورشیدی
ابوسعد آوی: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
ابوطاهر خاتونی: از شاعران دوران ملکشاه سلجوقی سلجوقی
ابوالفرج ساوجی: از نویسندگان و کُتاب آل بویه
افضل‌الدین ساوی: شاعر و فیلسوف قرن ششم قمری.
بهاءالدین ساوجی: از شاعران قرن هشتم قمری
فرخنده ساوجی: از شاعران قرن سیزدهم قمری
حسین بن روح نوبختی: سومین نایب خاص (سفیر) حجت بن حسن (مهدی) در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای آوه در نزدیکی شهر ساوه.
سید مرتضی عسکری پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
علامه تاج‌الدین آوی: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان ایلخانیان (قرن هفتم و هشتم قمری)
ملا صالح ساوجی: از علما دوران سلطان حسین صفوی (قرن دوازدهم قمری) است.
ابن سهلان ساوجی: فیلسوف و منطق‌دان
احمد غلامی: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
یوسف عادل شاه ساوی: مؤسس سلسله عادلشاهیان
شیخ جمال‌الدین ساوجی: مؤسس قلندریان فرقه‌ای از صوفیه.
سعدالدین ساوجی: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
عمادالدین ساوجی: دانشمند و وزیر خوارزمشاهیان
ابونصر آوی: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
حبیب‌الله ساوجی: از نقاشان زمان شاه عباس
سید احمدخان ساوه‌ای: خواننده دوران قاجار
ابوالفضل جلیلی: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
محسن محسنی‌نسب: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
فضا های سبز در شهرستان
اگر قصد اقامت در ساوه را ندارید فقط در گذر سفر از آن می گذرید و به دنبال جایی برای استراحت موقت نیاز دارید این پارک ها به شما پیشنهاد میشود:
پارک طالقانی (پارک شهر)
پارک ولیعصر
پارک جنگلی
دریاچه تفریحی امام خمینی رحمه الله علیه
اما اگر قصد اقامت در این شهرستان رادارید این اماکن برای استراحت به شما پیشنهاد میشود:
* هتل آزادی :
هتل آزادی در میدان آزادی ، ضلع شرقی شهرستان واقع است.
* هتل صدرا :
خیابان شهید مطهری، مطهری ۲۲
*هتل کاوه
ساوه - کیلومتر 90 اتوبان تهران ساوه - شهرک صنعتی بین المللی کاوه (20کیلومتر فاصله تا شهر ساوه )
سوغات ساوه فقط انار نیست .
اگر از اهالی ساوه بپرسید حتماً شمارا برای خرید بهترین انار به روستاهای نورعلی بیگ، سیلیگرد در نزدیکی غرب ساوه یا الوسجرد، لالایین، یل آباد و هلول در جنوب آن راهنمایی خواهد کرد.
ساوه غیر از میوه‌های خوشمزه‌اش همچون انار، یک سوغات اصیل و هنرمندانه هم دارد: گلیم و قالی ساوه باظرافت خاص و بافت ریز و مخمل نما شهرتی جهانی داشته است و دارد. شهری که در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در ایران به شمار می‌رفته است. در بازار ساوه می‌توانید سراغ شیرینی و غذاهای محلی شهر را هم بگیرید. ترخینه، نان قندی، نان‌پنجره‌ای، روح‌افزا و باسلوق، طعم سفر شما را شیرین‌تر می‌کند.
انار ساوه
قالی و گلیم ساوه
نان قندی
روح افزا
طالبی ساوه
انجیر خشک ساوه
شیره انگور ساوه
رب انار ساوه
کشمش ساوه
باسلوق
معرفی آستان مقدس امامزادگان واقع در ساوه
سید علی اصغر علیه السلام خیابان طالقانی
سیدیحیی علیه السلام، خیابان طالقانی
سیدحسین علیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سیدبشیرعلیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سلطان اسماعیل علیه السلام،خیابان ولیعصرعجل الله فرجه الشریف
سید عبدالله علیه السلام واقع در جاده ساوه _قم،
سید اسماعیل و بی بی شرف خاتون علیهم السلام واقع در روستای یل آباد،
امامزاده سید هارون علیه السلام، روستای طراز ناهید
آشنایی با برخی از دسرها و غذاهای سنتی ساوه
غورابه ، نوشيدني سنتي روستاهاي ساوه
اين نوشيدني بطور سنتي در روستاهاي منطقه غرق آباد و نوبران شهرستان ساوه تهيه مي شود و طرز تهيه آن به شرح زير مي باشد:
ابتدا آب انگور به روش سنتي له كردن و فشردن گرفته مي شود ، سپس آب انگور بدست آمده را تا نزديك جوش حرارت مي دهند پس از صاف كردن مجددا” حرارت دادن را ادمه مي دهند تا شربت غورابه با قوام حدود شربت آلبالو بدست آيد از اين شربت در روزهاي گرم مخلوط با آب خنك استفاده مي شود.
باسلوق گرويي ( ساوه اي )
مواد مورد نياز :
آرد گندم شيره انگور گردو
طرز تهيه
آرد گندم را در شيره انگور رقيق حرارت داده تا پخته شده و محلول غليظي به دست آيد سپس گردو ها را نخ كرده و آنها را درون مايع غليظ كرده و در مي آورند و در معرض هواي آزاد به مدت 3 تا 4 دقيقه آويزان مي كنند تا كمي خشك شود و چندين بار همين كار را تكرار مي كنند تا مواد به گردوها چسبيده و بعد دوباره در معرض هواي آزاد قرار مي دهند تا كاملاً خشك شود.
***************************************************************
روح افزا ( شيريني ساوه )
مواد لازم :
مغز بادام آسياب شده 2 پيمانه
شكر 2 پيمانه
مغز پسته به ميزان دلخواه
شکررا با مقدار کم آب بطور ملایم تا قوام آمدن شكر حرارت دهيد بیاد سپس به مقدار دلخواه زعفران دم كرده اضافه كنيد تا رنگ مناسب بدست آيد. بعد از اینکه كمي خنک شد مغز را اضافه كنيد و خوب هم بزنيد مواد آماده شده را در يك سيني استيل به قطر 2-1 سانتيمتر پهن كنيد. مغز پسته را روي آن بپاشيد و پس از سرد شدن خمير را به شكل لوزي برش بزنيد
*******************************************************************
نقل گردو يا بادام
مواد لازم :
شكر 1 كيلوگرم
آب 1 ليوان
خلال بادام پسته و گردو
شكر با همراه يك ليوان آب بر روي حرارت مي گذارند تا زماني كه شكر قوام بيايد و بين دو انگشت كشيده شود سپس از روي حرارت برداشته ، بادام يا گردو و … را درون يك ظرف سيني مانند مي ريزند و مادامي كه شكر را كم كم و مداوم ( مثل آب شير سماور)به روي خلال ها مي ريزند سيني را تكان مي دهند تا يك دست شكر به همه مغز ها بچسبد
*******************************************************************
آش آلو ی ساوه ای
مواد لازم:
پیاز داغ 2 قاشق سوپ خوری
نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم
رب گوجه‌فرنگی 2 قاشق سوپ‌خوری
نخود 100 گرم
لوبیا چیتی 150 گرم
آلو بخارا 300 گرم
رشته آش 200 گرم
طرز تهیه:
پیاز خرد شده را در مقداری روغن مخصوص سرخ كردني تفت دهيد سپس ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را افزوده کمی تفت دهید.
سپس نخود و لوبیا را که از قبل خیسانده‌اید، به ظرف اضافه نمایید و حدود 2 لیتر آب روی آن بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا حبوبات پخته شود.
در ادامه آلوها را که یک ربع خیسانده‌اید، به آن بیفزایید و پس از گذشت 15 دقیقه، رشته آش را اضافه کنید.
پس از آن که رشته‌ها نرم و آش لعابدار شد، شعله را خاموش نمایید.
*******************************************************************
آش انار
مواد لازم :
عدس نصف پيمانه لوبيا قرمز نصف پيمانه جو1 پيمانه گوشت چرخ کرده 150 گرم پیاز چرخ کرده 1 عدد سبزیجات آشی معطر
آب انار 1 ليتر رب انار پيازداغ و نعناع داغ
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده و آب آن را عوض كنيد تا نفخ آن از بين برود.
حبوبات و جو را با مقداری آب روي حرارت قرار داده و كمي قبل از طبخ کامل بعد از اینکه آب آن در اثر جوش کاهش یافت و غلیظ شد 1 ليتر آب انار تازه به آن اضافه كرده تا زمانی که بجوشد سپس گوشت چرخ کرده و پیاز چرخ شده را با نمک و ادویه مخلوط کرده خوب ورز دهید سپس به شکل گلوله های ریز دراورده و درون آش بریزید در مرحله بعد کمی سبزیجات معطر آشی و پیاز داغ در آن ریخته تا به اصطلاح جا بيفتد. سپس پياز داغ، نعناع داغ ، سير داغ و رب انار را براي تزئين روي آن بريزيد
*******************************************************************
دملمه
مواد مورد نياز :
برنج لوبيا چشم بلبلي سيب زميني
پياز رشته پلويي برگه زردآلو ، گردو
طرز تهيه :
برنج را آبكش كرده، لوبيا چشم بلبلي را با ادويه و مقدار كمي رب گوجه و نمك پخته ، بادمجان هاي سرخ شده را به صورت حلقه اي خرد كرده ، سيب زميني خام را نگيني كرده و به همراه رشته پلويي و برگه زرد آلو و گردو لا به لاي برنج مي ريزيم و برنج را دم مي كنيم
*******************************************************************
آش جوي ساوه اي
مواد لازم :
جو: 2 پيمانه عدس :1 پيمانه ماش 0.5 پيمانه لوبيا قرمز: 1 پيمانه
نمك و زردچوبه : به ميزان لازم مغز گردو: نصف پيمانه پياز : 1 عدد بزرگ
طرز تهيه :
ابتدا حبوبات را بعد از پاك كردن ، خيس مي كنيم تا مقداري از نفخ آن گرفته شود.سپس حبوبات و جو را با هم داخل ظرف مورد نظر ريخته روي حرارت مي گذاريم .بعد از به جوش آمدن، حرارت آن را كم مي كنيم تا آرام آرام بجوشد. بعد از پختن آنها را مي كوبيم و دوباره روي حرارت مي گذاريم تا جا بيفتد و در انتها پياز سرخ شده و مغز گردو را براي تزئين روي آش مي ريزيم.
*******************************************************************
قوزاشكنه
مواد لازم :
نخود لوبيا عدس چغندر گردو آلو خشك برگه زردآلو
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده تا نفخ آن گرفته شود سپس حبوبات را پخته و بعد به اشكنه، چغندر ،آلوخشك ، برگه زردآلو و پودر گردو را اضافه كرده را پخته شوند اين غذا آبكي مي باشد و بعد از طبخ اين غذا را با كمي نان سرو مي كنند
*******************************************************************
اشكنه
پياز 1 عدد متوسط سيب زميني 2 عدد متوسط گوجه فرنگي 2 عدد متوسط رب گوجه فرنگي 1 قاشق غذاخوري
تخم مرغ 4 عدد نمك ادويه و فلفل به مقدار لازم سبزيجات خشك معطر
طرز تهيه :
پياز خرد شده را درون روغن سرخ كرده سيب زميني و گوجه را نيز خرد كرده و به پياز مي افزاييم و كمي در روغن تفت مي دهيم سپس ادويه و سبزيجات معطر را نيز اضافه كرده و آب را روي آن مي ريزيم بعد از جوش آمدن آب تخم مرغ ها يكي يكي در قابلمه مي ريزيم تا شبيه گل شوند.
*******************************************************************
گردشگری
.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
پیشینه تاریخی ساوه
ساوه شهرستانی صنعتی و کشاورزی و دارای تاریخی کهن است که قدمت آن در برخی نقاط به چند هزار سال نیز می رسد و همین قدمت مثال‌زدنی ظرفیت‌های فراوان گردشگری را برای این شهرستان فراهم آورده است و آنچه در این مقال بدان پرداخته میشود معرفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بویژه برای اطلاع کسانی است که در تعطیلات تابستانی قصد سفر دارند.
گفته می شود که ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست. در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد. منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده است و علماء و مشاهیر زیادی در زمان‌های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیای مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند .
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم صلوات الله علیه آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب میشود.
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند.
مغول‌ها در سال 617 هجری قمری ساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی‌بن‌ملک شرف‌الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل کردند .
موقعیت جغرافیایی
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه، از غرب به استان همدان، از جنوب به شهرستان‌های تفرش و کمیجان و از شرق به استان قم محدود می شود. این شهرستان با مرکزیت شهر ساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد .
شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است .
گویش
زبان اصلی اكثريت نقاط روستایی شهر ساوه، زبان ترکی است، ولی فارسی تنها در شهر ساوه شهر مامونيه و در روستاهای آوه و الوسجرد، زبان اصلی مردم است و در ساير نقاط به‌عنوان زبان دوم با آن استفاده میشود؛ اما زبان كردی در روستای قره چای و شهر ساوه رواج دارد. زبان ارمنی فقط در روستاهای چناقچی بالا و لار ساوه رايج است. گويش الويری از مشتقات زبان پهلوی ميانه بوده و به گويش تاتی معروف است.
نامگذاری
ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌است.
ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.
گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.
جاذبه های دیدنی شهر ساوه
مسجد جامع ساوه
مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گرانبها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده بر روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.
گنبد چهار سوق
گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانیصنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.
امامزاده سید اسحاق
امامزاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امامزاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومتسلجوقیان و صفویه است. امامزاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.
مسجد سرخ
مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل میشود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.
دریاچه مصنوعی ساوه
دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است.
بام ساوه
بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدنسازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آبنما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.
پارک جنگلی شهید چمران ساوه
پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.
مجموعه تاریخی بازار ساوه
مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر میشود.
روستای گردشگری سامان
روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آنها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.
چشمه بالقلو
چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود.چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.
قلعه دختر ساوه
قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به جای مانده است.
شهر زیرزمینی آوه
شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.
آبشار هندس
آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب میشود.
دریاچه سد الغدیر
دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه بر روی رودخانه قره چای به منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همینطور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است.دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.
پل سرخده
پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته میشود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.
آبشار آقچه قلعه
آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.
قلعه آردمین
قلعه آردمین در پنجاه و شش کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد میشود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.
کلیسای چناچی علیا
کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، میشود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده میشود.
قلعه تاریخی الویر
قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.
غار آقداش
غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب میشود.
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصر به فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.
مشاهیر شهرستان ساوه
مشاهیر شهرستان ساوه Saveh Mashahir
سلمان ساوجی: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم قنری و هم عصر حافظ بوده‌است.
تیلیم خان: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ خورشیدی
ابوسعد آوی: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
ابوطاهر خاتونی: از شاعران دوران ملکشاه سلجوقی سلجوقی
ابوالفرج ساوجی: از نویسندگان و کُتاب آل بویه
افضل‌الدین ساوی: شاعر و فیلسوف قرن ششم قمری.
بهاءالدین ساوجی: از شاعران قرن هشتم قمری
فرخنده ساوجی: از شاعران قرن سیزدهم قمری
حسین بن روح نوبختی: سومین نایب خاص (سفیر) حجت بن حسن (مهدی) در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای آوه در نزدیکی شهر ساوه.
سید مرتضی عسکری پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
علامه تاج‌الدین آوی: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان ایلخانیان (قرن هفتم و هشتم قمری)
ملا صالح ساوجی: از علما دوران سلطان حسین صفوی (قرن دوازدهم قمری) است.
ابن سهلان ساوجی: فیلسوف و منطق‌دان
احمد غلامی: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
یوسف عادل شاه ساوی: مؤسس سلسله عادلشاهیان
شیخ جمال‌الدین ساوجی: مؤسس قلندریان فرقه‌ای از صوفیه.
سعدالدین ساوجی: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
عمادالدین ساوجی: دانشمند و وزیر خوارزمشاهیان
ابونصر آوی: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
حبیب‌الله ساوجی: از نقاشان زمان شاه عباس
سید احمدخان ساوه‌ای: خواننده دوران قاجار
ابوالفضل جلیلی: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
محسن محسنی‌نسب: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
فضا های سبز در شهرستان
اگر قصد اقامت در ساوه را ندارید فقط در گذر سفر از آن می گذرید و به دنبال جایی برای استراحت موقت نیاز دارید این پارک ها به شما پیشنهاد میشود:
پارک طالقانی (پارک شهر)
پارک ولیعصر
پارک جنگلی
دریاچه تفریحی امام خمینی رحمه الله علیه
اما اگر قصد اقامت در این شهرستان رادارید این اماکن برای استراحت به شما پیشنهاد میشود:
* هتل آزادی :
هتل آزادی در میدان آزادی ، ضلع شرقی شهرستان واقع است.
* هتل صدرا :
خیابان شهید مطهری، مطهری ۲۲
*هتل کاوه
ساوه - کیلومتر 90 اتوبان تهران ساوه - شهرک صنعتی بین المللی کاوه (20کیلومتر فاصله تا شهر ساوه )
سوغات ساوه فقط انار نیست .
اگر از اهالی ساوه بپرسید حتماً شمارا برای خرید بهترین انار به روستاهای نورعلی بیگ، سیلیگرد در نزدیکی غرب ساوه یا الوسجرد، لالایین، یل آباد و هلول در جنوب آن راهنمایی خواهد کرد.
ساوه غیر از میوه‌های خوشمزه‌اش همچون انار، یک سوغات اصیل و هنرمندانه هم دارد: گلیم و قالی ساوه باظرافت خاص و بافت ریز و مخمل نما شهرتی جهانی داشته است و دارد. شهری که در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در ایران به شمار می‌رفته است. در بازار ساوه می‌توانید سراغ شیرینی و غذاهای محلی شهر را هم بگیرید. ترخینه، نان قندی، نان‌پنجره‌ای، روح‌افزا و باسلوق، طعم سفر شما را شیرین‌تر می‌کند.
انار ساوه
قالی و گلیم ساوه
نان قندی
روح افزا
طالبی ساوه
انجیر خشک ساوه
شیره انگور ساوه
رب انار ساوه
کشمش ساوه
باسلوق
معرفی آستان مقدس امامزادگان واقع در ساوه
سید علی اصغر علیه السلام خیابان طالقانی
سیدیحیی علیه السلام، خیابان طالقانی
سیدحسین علیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سیدبشیرعلیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سلطان اسماعیل علیه السلام،خیابان ولیعصرعجل الله فرجه الشریف
سید عبدالله علیه السلام واقع در جاده ساوه _قم،
سید اسماعیل و بی بی شرف خاتون علیهم السلام واقع در روستای یل آباد،
امامزاده سید هارون علیه السلام، روستای طراز ناهید
آشنایی با برخی از دسرها و غذاهای سنتی ساوه
غورابه ، نوشيدني سنتي روستاهاي ساوه
اين نوشيدني بطور سنتي در روستاهاي منطقه غرق آباد و نوبران شهرستان ساوه تهيه مي شود و طرز تهيه آن به شرح زير مي باشد:
ابتدا آب انگور به روش سنتي له كردن و فشردن گرفته مي شود ، سپس آب انگور بدست آمده را تا نزديك جوش حرارت مي دهند پس از صاف كردن مجددا” حرارت دادن را ادمه مي دهند تا شربت غورابه با قوام حدود شربت آلبالو بدست آيد از اين شربت در روزهاي گرم مخلوط با آب خنك استفاده مي شود.
باسلوق گرويي ( ساوه اي )
مواد مورد نياز :
آرد گندم شيره انگور گردو
طرز تهيه
آرد گندم را در شيره انگور رقيق حرارت داده تا پخته شده و محلول غليظي به دست آيد سپس گردو ها را نخ كرده و آنها را درون مايع غليظ كرده و در مي آورند و در معرض هواي آزاد به مدت 3 تا 4 دقيقه آويزان مي كنند تا كمي خشك شود و چندين بار همين كار را تكرار مي كنند تا مواد به گردوها چسبيده و بعد دوباره در معرض هواي آزاد قرار مي دهند تا كاملاً خشك شود.
***************************************************************
روح افزا ( شيريني ساوه )
مواد لازم :
مغز بادام آسياب شده 2 پيمانه
شكر 2 پيمانه
مغز پسته به ميزان دلخواه
شکررا با مقدار کم آب بطور ملایم تا قوام آمدن شكر حرارت دهيد بیاد سپس به مقدار دلخواه زعفران دم كرده اضافه كنيد تا رنگ مناسب بدست آيد. بعد از اینکه كمي خنک شد مغز را اضافه كنيد و خوب هم بزنيد مواد آماده شده را در يك سيني استيل به قطر 2-1 سانتيمتر پهن كنيد. مغز پسته را روي آن بپاشيد و پس از سرد شدن خمير را به شكل لوزي برش بزنيد
*******************************************************************
نقل گردو يا بادام
مواد لازم :
شكر 1 كيلوگرم
آب 1 ليوان
خلال بادام پسته و گردو
شكر با همراه يك ليوان آب بر روي حرارت مي گذارند تا زماني كه شكر قوام بيايد و بين دو انگشت كشيده شود سپس از روي حرارت برداشته ، بادام يا گردو و … را درون يك ظرف سيني مانند مي ريزند و مادامي كه شكر را كم كم و مداوم ( مثل آب شير سماور)به روي خلال ها مي ريزند سيني را تكان مي دهند تا يك دست شكر به همه مغز ها بچسبد
*******************************************************************
آش آلو ی ساوه ای
مواد لازم:
پیاز داغ 2 قاشق سوپ خوری
نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم
رب گوجه‌فرنگی 2 قاشق سوپ‌خوری
نخود 100 گرم
لوبیا چیتی 150 گرم
آلو بخارا 300 گرم
رشته آش 200 گرم
طرز تهیه:
پیاز خرد شده را در مقداری روغن مخصوص سرخ كردني تفت دهيد سپس ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را افزوده کمی تفت دهید.
سپس نخود و لوبیا را که از قبل خیسانده‌اید، به ظرف اضافه نمایید و حدود 2 لیتر آب روی آن بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا حبوبات پخته شود.
در ادامه آلوها را که یک ربع خیسانده‌اید، به آن بیفزایید و پس از گذشت 15 دقیقه، رشته آش را اضافه کنید.
پس از آن که رشته‌ها نرم و آش لعابدار شد، شعله را خاموش نمایید.
*******************************************************************
آش انار
مواد لازم :
عدس نصف پيمانه لوبيا قرمز نصف پيمانه جو1 پيمانه گوشت چرخ کرده 150 گرم پیاز چرخ کرده 1 عدد سبزیجات آشی معطر
آب انار 1 ليتر رب انار پيازداغ و نعناع داغ
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده و آب آن را عوض كنيد تا نفخ آن از بين برود.
حبوبات و جو را با مقداری آب روي حرارت قرار داده و كمي قبل از طبخ کامل بعد از اینکه آب آن در اثر جوش کاهش یافت و غلیظ شد 1 ليتر آب انار تازه به آن اضافه كرده تا زمانی که بجوشد سپس گوشت چرخ کرده و پیاز چرخ شده را با نمک و ادویه مخلوط کرده خوب ورز دهید سپس به شکل گلوله های ریز دراورده و درون آش بریزید در مرحله بعد کمی سبزیجات معطر آشی و پیاز داغ در آن ریخته تا به اصطلاح جا بيفتد. سپس پياز داغ، نعناع داغ ، سير داغ و رب انار را براي تزئين روي آن بريزيد
*******************************************************************
دملمه
مواد مورد نياز :
برنج لوبيا چشم بلبلي سيب زميني
پياز رشته پلويي برگه زردآلو ، گردو
طرز تهيه :
برنج را آبكش كرده، لوبيا چشم بلبلي را با ادويه و مقدار كمي رب گوجه و نمك پخته ، بادمجان هاي سرخ شده را به صورت حلقه اي خرد كرده ، سيب زميني خام را نگيني كرده و به همراه رشته پلويي و برگه زرد آلو و گردو لا به لاي برنج مي ريزيم و برنج را دم مي كنيم
*******************************************************************
آش جوي ساوه اي
مواد لازم :
جو: 2 پيمانه عدس :1 پيمانه ماش 0.5 پيمانه لوبيا قرمز: 1 پيمانه
نمك و زردچوبه : به ميزان لازم مغز گردو: نصف پيمانه پياز : 1 عدد بزرگ
طرز تهيه :
ابتدا حبوبات را بعد از پاك كردن ، خيس مي كنيم تا مقداري از نفخ آن گرفته شود.سپس حبوبات و جو را با هم داخل ظرف مورد نظر ريخته روي حرارت مي گذاريم .بعد از به جوش آمدن، حرارت آن را كم مي كنيم تا آرام آرام بجوشد. بعد از پختن آنها را مي كوبيم و دوباره روي حرارت مي گذاريم تا جا بيفتد و در انتها پياز سرخ شده و مغز گردو را براي تزئين روي آش مي ريزيم.
*******************************************************************
قوزاشكنه
مواد لازم :
نخود لوبيا عدس چغندر گردو آلو خشك برگه زردآلو
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده تا نفخ آن گرفته شود سپس حبوبات را پخته و بعد به اشكنه، چغندر ،آلوخشك ، برگه زردآلو و پودر گردو را اضافه كرده را پخته شوند اين غذا آبكي مي باشد و بعد از طبخ اين غذا را با كمي نان سرو مي كنند
*******************************************************************
اشكنه
پياز 1 عدد متوسط سيب زميني 2 عدد متوسط گوجه فرنگي 2 عدد متوسط رب گوجه فرنگي 1 قاشق غذاخوري
تخم مرغ 4 عدد نمك ادويه و فلفل به مقدار لازم سبزيجات خشك معطر
طرز تهيه :
پياز خرد شده را درون روغن سرخ كرده سيب زميني و گوجه را نيز خرد كرده و به پياز مي افزاييم و كمي در روغن تفت مي دهيم سپس ادويه و سبزيجات معطر را نيز اضافه كرده و آب را روي آن مي ريزيم بعد از جوش آمدن آب تخم مرغ ها يكي يكي در قابلمه مي ريزيم تا شبيه گل شوند.
*******************************************************************
گردشگری
.
در همه عالم تو را خواهیم یافت
گر همه عالم سفر خواهیم کرد.
به شهرشهید پرور،
شهر یاقوت هایسرخ
ساوه
خوش آمدید.
پیشینه تاریخی ساوه
ساوه شهرستانی صنعتی و کشاورزی و دارای تاریخی کهن است که قدمت آن در برخی نقاط به چند هزار سال نیز می رسد و همین قدمت مثال‌زدنی ظرفیت‌های فراوان گردشگری را برای این شهرستان فراهم آورده است و آنچه در این مقال بدان پرداخته میشود معرفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان بویژه برای اطلاع کسانی است که در تعطیلات تابستانی قصد سفر دارند.
گفته می شود که ساوه را باید از شهرها و دژهای مادی دانست. در کتب تاریخی و مسالک و ممالک بعد از اسلام به این شهر تحت عناوین جبال یا کوهستان یا عراق عجم اشارات فراوانی وجود دارد. منطقه آوه این شهرستان از نقاط مهم شیعی ایران بوده است و علماء و مشاهیر زیادی در زمان‌های مختلف از این منطقه برخاسته و در احیای مذهب شیعه جعفری تلاش و مجاهدت بسزایی داشته اند .
حمدالله مستوفی در مورد ساوه این‌گونه نوشته:در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم صلوات الله علیه آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده‌است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغول‌ها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب میشود.
ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارش‌ها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند.
مغول‌ها در سال 617 هجری قمری ساوه را غارت کردند و کتابخانه عالی آن را که دارای آلات نجومی نیز بوده آتش زدند، اما پس از آن خواجه ظهیرالدین علی‌بن‌ملک شرف‌الدین ساوجی و فرزندش در قرن 8 ه.ق برج و باروی شهر را تکمیل کردند .
موقعیت جغرافیایی
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. شهرستان ساوه از شمال به شهرستان زرندیه، از غرب به استان همدان، از جنوب به شهرستان‌های تفرش و کمیجان و از شرق به استان قم محدود می شود. این شهرستان با مرکزیت شهر ساوه در ارتفاع 995 متری از سطح دریا قرار گرفته و با مرکز استان 152 کیلومتر فاصله دارد .
شهرستان ساوه دارای دو بخش به نام های مرکزی و نوبران، سه شهر به نام های ساوه، غرق آباد و نوبران، هفت دهستان به نام های طراز ناهید، قره چای، نور علی بیگ، شاهسون کندی، آق کهریز، بیات و کوهپایه است .
گویش
زبان اصلی اكثريت نقاط روستایی شهر ساوه، زبان ترکی است، ولی فارسی تنها در شهر ساوه شهر مامونيه و در روستاهای آوه و الوسجرد، زبان اصلی مردم است و در ساير نقاط به‌عنوان زبان دوم با آن استفاده میشود؛ اما زبان كردی در روستای قره چای و شهر ساوه رواج دارد. زبان ارمنی فقط در روستاهای چناقچی بالا و لار ساوه رايج است. گويش الويری از مشتقات زبان پهلوی ميانه بوده و به گويش تاتی معروف است.
نامگذاری
ساوه بر وزن کاوه، از نام پهلوانی تورانی به نام «ساوه‌شاه» گرفته شده‌است.
ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است.
ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است،نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است.
نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کس را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن بمانند و در شب ولادت پیامبر اسلام آن دریاچه خشک شد.
گروهی نام آن را مأخوذ از واژه اوستایی «سَوا» Sava یا واژه پهلوی «سَوَکا» Savaka دانسته‌اند.
جاذبه های دیدنی شهر ساوه
مسجد جامع ساوه
مسجد جامع ساوه اثری باشکوه و بی‌نظیر از هنرنمایی اساتید ایرانی و گوهری گرانبها از لحاظ معماری و تزیینات خاص ایرانی است که علاوه بر اهمیت مذهبی، از لحاظ نقاشی، معماری، کاشی‌کاری و تزیینات انجام شده بر روی آن مانند گچبری ارزش بسیار زیادی دارد. در این بنا می‌توانید سه دوره تاریخی از قبیل ساسانیان، قرون اولیه اسلامی و همچنین دوران پادشاهی حاکمان صفوی را مشاهده کنید. مسجد جامع ساوه همچنین از مساجد کهن و از نخستین مسجدهای کشور به شمار می‌رود.
گنبد چهار سوق
گنبد چهار سوق از دیگر آثار تاریخی ساوه است که قدمت آن به دوران حکومت صفوی باز می‌گردد. این بنا در سال ۱۳۸۶ به مناسبت روز جهانیصنایع‌دستی به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شهر ساوه مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این موزه می‌توانید آثاری چون کتب خطی یا دست‌نویس، انواع قفل‌های قدیمی، ظروف مسی و سفالی، سکه و اسناد خطی و سنگ قبرهایی متعلق به دوره قاجاریه را تماشا کنید.
امامزاده سید اسحاق
امامزاده سید اسحاق در شرق شهر ساوه در ابتدای جاده ساوه به قم واقع شده است. بنای این امامزاده نمایانگر هنرنمایی دوره حکومتسلجوقیان و صفویه است. امامزاده سید اسحاق دارای بقعه‌ای برج مانند است و سبک معماری ساختمان آن مانند بناهای عصر سلجوقیان در نیمه قرن هفتم هجری قمری است که در دوران حکومت صفویه نقشه گنبد آن به صورت کنونی درآمده است. اهمیت این سازه به خاطر آجرها و کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ روی مقبره است که دارای خطوطی بسیار زیبا نیز هستند.
مسجد سرخ
مسجد سرخ یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شهر ساوه است که به موجب تزیینات و کتیبه‌های قرمز رنگی که در آن به کار برده شده، به مسجد سرخ یا قرمز معروف شده است. این مسجد از سر در ورودی، صحن، ایوان، گنبدخانه، شبستان، رواق، مناره، دو مدرسه قدیمی و جدید و یک مسجد تازه تشکیل میشود که با ارزش‌ترین عناصر سازنده آن از قبیل محراب مزین‌شده، کتیبه‌های گچبری‌شده، نقاشی‌های متعدد و مناره آجری آن هستند.
دریاچه مصنوعی ساوه
دریاچه مصنوعی ساوه، تفرجگاهی مناسب با مناظر زیبا و استثنایی است که مسافران، مردم و گردشگران زیادی را مجذوب خود می‌کند. این دریاچه تفریحی و مصنوعی دارای سطح آبگیر ۳۳ هزار مترمربع، گنجایش شصت هزار متر کعب آب و عمق دو متر است. امکانات قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و در اطراف آن نیز فضای کافی برای پیاده‌روی، استراحت و انجام ورزش فراهم شده است.
بام ساوه
بام ساوه از دیگر نقاط دیدنی این شهر است که از آنجا می‌توانید نمای پانورامایی از منظره کل شهر ساوه داشته باشید. اگر به دنبال جایی به دور از شلوغی شهر و مملو از آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتما به بام ساوه سر بزنید. بام ساوه دارای امکاناتی از جمله نمازخانه، لوازم بدنسازی، زمین بازی کودکان، باربکیو، آبخوری، آلاچیق، میز و صندلی بتونی، آبنما، استخر، میز پینگ‌پنگ و دکه بوفه است.
پارک جنگلی شهید چمران ساوه
پارک جنگلی شهید چمران در ضلع جنوب‌غربی ساوه در مجاورت جاده کمربندی همدان قرار گرفته و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به مساحت ۱۰۷ هکتار تاسیس شده است. در این پارک جنگلی می‌توانید انواع گونه‌های درختان جنگلی از جمله کاج تهران، گل ابریشم، اقاقیا، سرو خمره‌ای، سرو نقره‌ای، ارغوان، زبان گنجشک، توت، پسته، زیتون و عرعر را مشاهده کنید.
مجموعه تاریخی بازار ساوه
مجموعه تاریخی بازار ساوه یادگاری از دوران صفوی دراین شهر است که امتداد آن از شمال به خیابان امام‌خمینی و از جنوب به میدان انقلاب می‌رسد. این مجموعه تاریخی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مجموعه تاریخی بازار ساوه شامل مسجد چهارده معصوم، دالان حاج ملک و تیمچه نبوی‌زاده با چهار گذر میشود.
روستای گردشگری سامان
روستای گردشگری سامان، روستایی در شمال‌غربی ساوه و در نوزده کیلومتری شمال‌غربی بخش نوبران در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان است که جاذبه‌های طبیعی زیادی چون آبشارهای بزرگ و کوچک، درختان کهن، رودخانه خروشان و پوشش گیاهی خاص منطقه دارد. در طول مسیر رودخانه این روستا چند آسیاب قدیمی وجود دارد که مشهورترین آنها آسیاب قازان بیگ نام دارد. قلعه سامان نیز در غرب این روستا جای گرفته و از مناطق تاریخی روستای سامان به شمار می‌رود. طبیعت چشم‌نواز و بکر این روستا نیز برای علاقه‌مندان به کوهپیمایی و کوهنوردی بسیار مناسب است.
چشمه بالقلو
چشمه بالقلو در انتهای روستای بالقلو درشهر ساوه واقع شده است و یکی از بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه‌های این شهر به شمار می‌رود.چشم‌انداز بسیار زیبای اطراف این چشمه گردشگران و مسافران زیادی را به ویژه در فصل تابستان جذب خود می‌کند.
قلعه دختر ساوه
قلعه دختر ساوه یا بنای قیز قلعه یکی از اصلی‌ترین آثار تاریخی و شگفت‌انگیز ساوه است که در ۲۳ کیلومتری جنوب این شهر، روی صخره‌ای بلند قرار دارد. این قلعه به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای مرتفع و سخت‌گذر از دوران باستان تا امروز همچنان ناشناخته به جای مانده است.
شهر زیرزمینی آوه
شهر زیرزمینی آوه در جنوب‌شرقی ساوه در حاشیه آزادراه ساوه به سلفچگان واقع شده است. ساخت این شهر تاریخی به «اردشیر بابکان» نسبت داده میشود. شهر زیر زمینی آوه دارای محوطه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله است و بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب میشود. طبق بررسی‌ها و مطالعات باستان‌شناسی روی سفال‌های مکشوفه از این محوطه تاریخی قدمت آن به عصر مفرغ، آهن و دوره میانی اسلامی می‌رسد. کاروانسرای موجود در این محوطه باستانی نیز از دوران حکومت صفویان به شکل چهار ایوانی و قرینه‌سازی کامل به یادگار مانده است.
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی
منطقه نمونه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی در ۷۵ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد. رودخانه مزلقان چای شاهرگ آبادانی و حیات این روستاها خصوصا روستای خلیفه کندی است. حاشیه زیبا و سرسبز رودخانه و باغ‌های خرم و سرسبز منطقه گردشگری روستاهای سنگستان و خلیفه کندی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه به شمار می‌آید.
آبشار هندس
آبشار هندس یا هندیس، آبشاری کوچک و فصلی است که در تنگنای دره‌ای کوهستانی در جنوب ساوه جای گرفته و از جمله جاذبه‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود. این آبشار کوچک پانزده متری در فصل بهار خصوصا در فروردین ماه پرآب میشود.
دریاچه سد الغدیر
دریاچه سد الغدیر در ۲۵ کیلومتری شهر ساوه بر روی رودخانه قره چای به منظور تنظیم آب رودخانه و کنترل آن در مواقع سیلابی، آبیاری اراضی دشت ساوه، تامین آب آشامیدنی شهر ساوه و شهر صنعتی کاوه و همینطور تولید نیروی برقابی به میزان پانزده مگاوات احداث شده است.دریاچه پشت این سد نزدیک به ۸۵۰ هکتار دارد و یکی از مناطق گردشگری شهر ساوه به حساب می‌آید.
پل سرخده
پل سرخده یکی از آثار ثبت شده ملی ایران است که در پانزده کیلومتری جنوب شهر ساوه و در ساحل جنوبی رودخانه قره چای در روستایی به همین نام ساخته شده است. گفته میشود که قدمت این پل به دوره صفوی یا سده‌های اولیه اسلام می‌رسد.
آبشار آقچه قلعه
آبشار آقچه قلعه از مناطق طبیعی و جذاب استان مرکزی در روستایی به همین نام در شهر ساوه در مسیر رودخانه قره چای است. نواحی سرسبز و خوش آب و هوای اطراف این آبشار برای مسافران از جذابیت زیادی برخوردار است.
قلعه آردمین
قلعه آردمین در پنجاه و شش کیلومتری جاده ساوه به همدان در سه راهی غرق‌آباد در انتهای جاده‌ای خاکی به سمت شمال در دهکده‌ای سرسبز و با صفا در دامنه جنوبی کوه‌های رحمان واقع شده است. این قلعه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی ایوان‌ها، تالارهای شاه‌نشین، ارسی‌های گره‌کاری شده و برج‌های متعدد میشود. نمای سازه قلعه آردمین از داخل حیاط، چهارچوب‌های مستطیل آجری شکل است که یکی در میان با استفاده از گچ سفید شده‌اند.
کلیسای چناچی علیا
کلیسای چناچی علیا در بافت تاریخی روستایی به همین نام در شهر ساوه قرار گرفته است. از دیدگاه معماری این کلیسا شامل دو بخش قدیمی که بیشتر از گل، سنگ و خشت ساخته شده و بخش دیگر که با آجر بازسازی شده، میشود. سقف کلیسای چناچی علیا از تیرهای بلند چوبی و همچنین تخته و پرتو پوشیده شده است. در روی دیوارهای داخلی کلیسا، نمادها، مظاهر و باورهای دینی و مذهبی حضرت مسیح و حواریون ایشان در قالب تابلوهای نقاشی دیده میشود.
قلعه تاریخی الویر
قلعه تاریخی الویر از دیگر مکان‌های تاریخی ساوه است که در شمال‌غربی این شهر در روستایی به همین نام قرار دارد. این روستای تاریخی از سه تپه باستانی تشکیل شده که قلعه الویر در تپه دوم آن واقع شده است. از سنگ، خشت و سفال‌های ساده و لعابدار مکشوف از این قلعه می‌توان به این نتیجه رسید که قدمت آن مربوط به دوره ساسانی و بعد اسلام تا زمان حکومت صفویه است.
غار آقداش
غار آقداش در کوه‌های شامل آبادی آقداش در شهر ساوه جای گرفته است. در این غار می‌توانید شاهد نقاشی‌های حاکی از سکونت انسان در عصر شکار باشید. غار آقداش به واسطه همین نقاشی‌ها از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی و تاریخی شهر ساوه و بخش نوبران محسوب میشود.
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ
منطقه نمونه گردشگری روستای باغ شیخ در هشت کیلومتری بخش مرکزی ساوه بین دو روستای احمدآباد و طراز ناهید واقع شده است. باغ شیخ از جمله روستاهای کویری کشور است که بافت تاریخی آن از معماری منحصر به فرد شهرهای کویری پیروی می‌کند. از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به کاروانسرای عبدالغفارخان در سمت غرب روستا متعلق به دوران «فتحعلی شاه قاجار» و تکیه باغ شیخ در مرکز روستا با طرح شبستانی اشاره کرد.
مشاهیر شهرستان ساوه
مشاهیر شهرستان ساوه Saveh Mashahir
سلمان ساوجی: وی از شاعران و غزل‌سرایان قرن هشتم قنری و هم عصر حافظ بوده‌است.
تیلیم خان: شاعر ترک‌زبان قرن ۱۲ خورشیدی
ابوسعد آوی: شاعر، تاریخ‌نگار، دانشمند و یکی از وزیران طبرستان
ابوطاهر خاتونی: از شاعران دوران ملکشاه سلجوقی سلجوقی
ابوالفرج ساوجی: از نویسندگان و کُتاب آل بویه
افضل‌الدین ساوی: شاعر و فیلسوف قرن ششم قمری.
بهاءالدین ساوجی: از شاعران قرن هشتم قمری
فرخنده ساوجی: از شاعران قرن سیزدهم قمری
حسین بن روح نوبختی: سومین نایب خاص (سفیر) حجت بن حسن (مهدی) در دوران غیبت صغری و یکی از اهالی روستاهای آوه در نزدیکی شهر ساوه.
سید مرتضی عسکری پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و روحانی شیعه.
علامه تاج‌الدین آوی: از علما و فقه‌های مشهور شیعه در زمان ایلخانیان (قرن هفتم و هشتم قمری)
ملا صالح ساوجی: از علما دوران سلطان حسین صفوی (قرن دوازدهم قمری) است.
ابن سهلان ساوجی: فیلسوف و منطق‌دان
احمد غلامی: نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر
یوسف عادل شاه ساوی: مؤسس سلسله عادلشاهیان
شیخ جمال‌الدین ساوجی: مؤسس قلندریان فرقه‌ای از صوفیه.
سعدالدین ساوجی: از سیاست‌مداران و دولت‌مردان دوران ایلخانیان
عمادالدین ساوجی: دانشمند و وزیر خوارزمشاهیان
ابونصر آوی: شاعرو یکی از وزیران طبرستان
حبیب‌الله ساوجی: از نقاشان زمان شاه عباس
سید احمدخان ساوه‌ای: خواننده دوران قاجار
ابوالفضل جلیلی: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
محسن محسنی‌نسب: کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس سینما
دكتر ابوالقاسم فخاريان ساوجي
فضا های سبز در شهرستان
اگر قصد اقامت در ساوه را ندارید فقط در گذر سفر از آن می گذرید و به دنبال جایی برای استراحت موقت نیاز دارید این پارک ها به شما پیشنهاد میشود:
پارک طالقانی (پارک شهر)
پارک ولیعصر
پارک جنگلی
دریاچه تفریحی امام خمینی رحمه الله علیه
اما اگر قصد اقامت در این شهرستان رادارید این اماکن برای استراحت به شما پیشنهاد میشود:
* هتل آزادی :
هتل آزادی در میدان آزادی ، ضلع شرقی شهرستان واقع است.
* هتل صدرا :
خیابان شهید مطهری، مطهری ۲۲
*هتل کاوه
ساوه - کیلومتر 90 اتوبان تهران ساوه - شهرک صنعتی بین المللی کاوه (20کیلومتر فاصله تا شهر ساوه )
سوغات ساوه فقط انار نیست .
اگر از اهالی ساوه بپرسید حتماً شمارا برای خرید بهترین انار به روستاهای نورعلی بیگ، سیلیگرد در نزدیکی غرب ساوه یا الوسجرد، لالایین، یل آباد و هلول در جنوب آن راهنمایی خواهد کرد.
ساوه غیر از میوه‌های خوشمزه‌اش همچون انار، یک سوغات اصیل و هنرمندانه هم دارد: گلیم و قالی ساوه باظرافت خاص و بافت ریز و مخمل نما شهرتی جهانی داشته است و دارد. شهری که در دوره صفویه یکی از مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در ایران به شمار می‌رفته است. در بازار ساوه می‌توانید سراغ شیرینی و غذاهای محلی شهر را هم بگیرید. ترخینه، نان قندی، نان‌پنجره‌ای، روح‌افزا و باسلوق، طعم سفر شما را شیرین‌تر می‌کند.
انار ساوه
قالی و گلیم ساوه
نان قندی
روح افزا
طالبی ساوه
انجیر خشک ساوه
شیره انگور ساوه
رب انار ساوه
کشمش ساوه
باسلوق
معرفی آستان مقدس امامزادگان واقع در ساوه
سید علی اصغر علیه السلام خیابان طالقانی
سیدیحیی علیه السلام، خیابان طالقانی
سیدحسین علیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سیدبشیرعلیه السلام، بلوار خواجه نصیرالدین طوسی
سلطان اسماعیل علیه السلام،خیابان ولیعصرعجل الله فرجه الشریف
سید عبدالله علیه السلام واقع در جاده ساوه _قم،
سید اسماعیل و بی بی شرف خاتون علیهم السلام واقع در روستای یل آباد،
امامزاده سید هارون علیه السلام، روستای طراز ناهید
آشنایی با برخی از دسرها و غذاهای سنتی ساوه
غورابه ، نوشيدني سنتي روستاهاي ساوه
اين نوشيدني بطور سنتي در روستاهاي منطقه غرق آباد و نوبران شهرستان ساوه تهيه مي شود و طرز تهيه آن به شرح زير مي باشد:
ابتدا آب انگور به روش سنتي له كردن و فشردن گرفته مي شود ، سپس آب انگور بدست آمده را تا نزديك جوش حرارت مي دهند پس از صاف كردن مجددا” حرارت دادن را ادمه مي دهند تا شربت غورابه با قوام حدود شربت آلبالو بدست آيد از اين شربت در روزهاي گرم مخلوط با آب خنك استفاده مي شود.
باسلوق گرويي ( ساوه اي )
مواد مورد نياز :
آرد گندم شيره انگور گردو
طرز تهيه
آرد گندم را در شيره انگور رقيق حرارت داده تا پخته شده و محلول غليظي به دست آيد سپس گردو ها را نخ كرده و آنها را درون مايع غليظ كرده و در مي آورند و در معرض هواي آزاد به مدت 3 تا 4 دقيقه آويزان مي كنند تا كمي خشك شود و چندين بار همين كار را تكرار مي كنند تا مواد به گردوها چسبيده و بعد دوباره در معرض هواي آزاد قرار مي دهند تا كاملاً خشك شود.
***************************************************************
روح افزا ( شيريني ساوه )
مواد لازم :
مغز بادام آسياب شده 2 پيمانه
شكر 2 پيمانه
مغز پسته به ميزان دلخواه
شکررا با مقدار کم آب بطور ملایم تا قوام آمدن شكر حرارت دهيد بیاد سپس به مقدار دلخواه زعفران دم كرده اضافه كنيد تا رنگ مناسب بدست آيد. بعد از اینکه كمي خنک شد مغز را اضافه كنيد و خوب هم بزنيد مواد آماده شده را در يك سيني استيل به قطر 2-1 سانتيمتر پهن كنيد. مغز پسته را روي آن بپاشيد و پس از سرد شدن خمير را به شكل لوزي برش بزنيد
*******************************************************************
نقل گردو يا بادام
مواد لازم :
شكر 1 كيلوگرم
آب 1 ليوان
خلال بادام پسته و گردو
شكر با همراه يك ليوان آب بر روي حرارت مي گذارند تا زماني كه شكر قوام بيايد و بين دو انگشت كشيده شود سپس از روي حرارت برداشته ، بادام يا گردو و … را درون يك ظرف سيني مانند مي ريزند و مادامي كه شكر را كم كم و مداوم ( مثل آب شير سماور)به روي خلال ها مي ريزند سيني را تكان مي دهند تا يك دست شكر به همه مغز ها بچسبد
*******************************************************************
آش آلو ی ساوه ای
مواد لازم:
پیاز داغ 2 قاشق سوپ خوری
نمک، فلفل و زردچوبه به میزان لازم
رب گوجه‌فرنگی 2 قاشق سوپ‌خوری
نخود 100 گرم
لوبیا چیتی 150 گرم
آلو بخارا 300 گرم
رشته آش 200 گرم
طرز تهیه:
پیاز خرد شده را در مقداری روغن مخصوص سرخ كردني تفت دهيد سپس ادویه‌ها و رب گوجه‌فرنگی را افزوده کمی تفت دهید.
سپس نخود و لوبیا را که از قبل خیسانده‌اید، به ظرف اضافه نمایید و حدود 2 لیتر آب روی آن بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا حبوبات پخته شود.
در ادامه آلوها را که یک ربع خیسانده‌اید، به آن بیفزایید و پس از گذشت 15 دقیقه، رشته آش را اضافه کنید.
پس از آن که رشته‌ها نرم و آش لعابدار شد، شعله را خاموش نمایید.
*******************************************************************
آش انار
مواد لازم :
عدس نصف پيمانه لوبيا قرمز نصف پيمانه جو1 پيمانه گوشت چرخ کرده 150 گرم پیاز چرخ کرده 1 عدد سبزیجات آشی معطر
آب انار 1 ليتر رب انار پيازداغ و نعناع داغ
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده و آب آن را عوض كنيد تا نفخ آن از بين برود.
حبوبات و جو را با مقداری آب روي حرارت قرار داده و كمي قبل از طبخ کامل بعد از اینکه آب آن در اثر جوش کاهش یافت و غلیظ شد 1 ليتر آب انار تازه به آن اضافه كرده تا زمانی که بجوشد سپس گوشت چرخ کرده و پیاز چرخ شده را با نمک و ادویه مخلوط کرده خوب ورز دهید سپس به شکل گلوله های ریز دراورده و درون آش بریزید در مرحله بعد کمی سبزیجات معطر آشی و پیاز داغ در آن ریخته تا به اصطلاح جا بيفتد. سپس پياز داغ، نعناع داغ ، سير داغ و رب انار را براي تزئين روي آن بريزيد
*******************************************************************
دملمه
مواد مورد نياز :
برنج لوبيا چشم بلبلي سيب زميني
پياز رشته پلويي برگه زردآلو ، گردو
طرز تهيه :
برنج را آبكش كرده، لوبيا چشم بلبلي را با ادويه و مقدار كمي رب گوجه و نمك پخته ، بادمجان هاي سرخ شده را به صورت حلقه اي خرد كرده ، سيب زميني خام را نگيني كرده و به همراه رشته پلويي و برگه زرد آلو و گردو لا به لاي برنج مي ريزيم و برنج را دم مي كنيم
*******************************************************************
آش جوي ساوه اي
مواد لازم :
جو: 2 پيمانه عدس :1 پيمانه ماش 0.5 پيمانه لوبيا قرمز: 1 پيمانه
نمك و زردچوبه : به ميزان لازم مغز گردو: نصف پيمانه پياز : 1 عدد بزرگ
طرز تهيه :
ابتدا حبوبات را بعد از پاك كردن ، خيس مي كنيم تا مقداري از نفخ آن گرفته شود.سپس حبوبات و جو را با هم داخل ظرف مورد نظر ريخته روي حرارت مي گذاريم .بعد از به جوش آمدن، حرارت آن را كم مي كنيم تا آرام آرام بجوشد. بعد از پختن آنها را مي كوبيم و دوباره روي حرارت مي گذاريم تا جا بيفتد و در انتها پياز سرخ شده و مغز گردو را براي تزئين روي آش مي ريزيم.
*******************************************************************
قوزاشكنه
مواد لازم :
نخود لوبيا عدس چغندر گردو آلو خشك برگه زردآلو
طرز تهيه :
حبوبات را از شب قبل خيس كرده تا نفخ آن گرفته شود سپس حبوبات را پخته و بعد به اشكنه، چغندر ،آلوخشك ، برگه زردآلو و پودر گردو را اضافه كرده را پخته شوند اين غذا آبكي مي باشد و بعد از طبخ اين غذا را با كمي نان سرو مي كنند
*******************************************************************
اشكنه
پياز 1 عدد متوسط سيب زميني 2 عدد متوسط گوجه فرنگي 2 عدد متوسط رب گوجه فرنگي 1 قاشق غذاخوري
تخم مرغ 4 عدد نمك ادويه و فلفل به مقدار لازم سبزيجات خشك معطر
طرز تهيه :
پياز خرد شده را درون روغن سرخ كرده سيب زميني و گوجه را نيز خرد كرده و به پياز مي افزاييم و كمي در روغن تفت مي دهيم سپس ادويه و سبزيجات معطر را نيز اضافه كرده و آب را روي آن مي ريزيم بعد از جوش آمدن آب تخم مرغ ها يكي يكي در قابلمه مي ريزيم تا شبيه گل شوند.
*******************************************************************
| نسخه قابل چاپ | ورود نوشته شده توسط مهناز رضایی در 1398/05/14 ساعت 03:03:00 ب.ظ . دنبال کردن نظرات این نوشته از طریق RSS 2.0. |
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
نظر دهید